Chibai vohbik! Lalpa i hnenah a awm.

LUKA 1:27 - 32

1:27 chu nula chu Davida thlaha mi a hming Josefa nupui hual a ni a; nula hming chu Mari a ni.
1:28 Tin, vantirhkoh chu a hnenah a lut a, “Chibai, Vohbik! Lalpa i hnenah a awm,” a ti a.
1:29 Tin, chu mi thusawi avang chuan a mangang ta em em a, “Engtiziaa chibai mi buk nge ni ang?” tiin a inngaihtuah a.
1:30 Tin, vantirhkoh chuan a hnenah, “Mari, hlau suh; Pathian ngaihsakzawng i ni e.
1:31 Ngai rawh, i rai ang a, fapa i hring ang a, a hmingah chuan Isua i sa tur a ni.
1:32 Ani chu mi lian a la ni ang a, Chungnungbera Fapa an ti ang; Lal Pathianin a hnenah a thlahtu Davida thutphah chu a pe ang a;

     Khai le, Kristmas kan hnaih tawh bawk a, kristmas lam hawi sawi ve tawh dawn ta ila, a chunga Bible chang kan hmuh tak khi kan thu sawi turte a fiah theih nan chhiar theuh turin a hmasain kan inngen hmasa duh. Pathian chu khawikipa awm Pathian a nihzia hmun tam takah kan hmu thei a, a chiang leh zual nan Mosia hnena a insawi dan hi han hre thar leh ta ila a tha awm e. Mosia hi Aigupta finna leh thiamna zir chhuak a ni a, mahse tual a thah vangin chu Aiguptaah chuan awm ngam tawh lovin a tlan bo ta a, Pathianin Aiguptaa a mite mangang au thawm chu a bengah a lo lut a, chhanchhuak turin Mosia chu a ko chhuak ta  a ni. A thawnthu zawng chuan sei takin kan sawi tawh lovang. Tin, Pathianin Mosia a koh lai khan vawi tam tak a pha a, a huphurhawm ve reng bawk a ni. Mahse, Pathian  chuan eng thu nge a sawi leh tak? Pharoa chuan tunge rawn tir che tia min lo hunin engtinge ka chhang ang tiin Pathian a zawt a, Pathian chuan "Awma" Awman mi tir ti ang che a ti nih kha. Kan Pathian chua "Awma" Pathian a ni si a.


     Thlan chungchangah hian inhnialnate pawh a lo tam tawh thin a, tun tumah chuan tam takin kan sawi hman lovang a, tlem chauhin kan rawn thai lang ang. Pathianin khawvel mihring tam tak zingah Israelte hi a thlang ang bawkin, khawvelah hian nula thianghlim tam tak awm mahse, Pathianin Mari kha ISUA paitu atan a thlang a ni mai a ni. He thuah hi chuan inhnial tur vak pawh a awm lo, kei ni sawi theih pawh a ni lova, Pathian rorelna thutphahah kan va thu ve si lo va, Pathian rorel lo sawi pui ve phak ang renga lo sawi chiam hi a finthlak ber lovin ka hria.


      Mahse Pathian hian thil engkim hi tum neiin a din a, tum nei thil a thlen tir thin. Mari pawh hi mihring mihrinna lamah chuan chutia ropui em em erawh a ni bik lo. Nula thianghlimte chu tam tak an awm a, mahse Pathian mithlan an ni vek kher lo. Pathianin mari a thlan chhan chu, Lalpa ngaihsak zawng a nih vang a ni.Hei tak hi kan zirlaibu tur chu a lo ni. Lalpa ngaihsak zawng ni tur hian ve beih a, tan va lak chiam lam a ni lova, a thuawih mai kha a ni. Tih turte tih loh turte, Pathian chu thikthuchhia Pathian a nihnate hriat sak a, a lungawi zawnga awm hi kan tih tur chu a lo ni. Kan sawi tawh angin he tiang hun lai vel hian nula thianghlim tam tak awm mahse, Pathianin mari a thlang bik ang hi nang leh kei pawh kan ni ve thei tih hi i han hre thar leh teh ang u.


       Chibai, vohbik ! Lalpa i hnenah awm, tia chibai bukna hi a va ropui em! Kan hma maiah hian Kristmaste pawh kan hmang leh dawn a ni a, kristmas hi a awmzia pawh hre ngawt lova, pawng lo hmang ve mai mai an awm anga, tih tak zeta, urhsun taka hmang an awm bawk ang. Chu chu mihring kan in anlohna zel chu a lo ni a, mi tha leh mi tha lo kan awm ang hian. Mi thenkhat hnenah chuan "chibai vohbik lalpa i hnenah a awm" tih thu a lo thleng anga, thenkhat hnenah erawh chuan a thleng lovang. Mahse i hnenah thleng ngei ngei se ka duh sak che a, i hnena chibai bukna thu a lo thlen theih nan i tih turte kan hrilh ang che. Pathian ngaihsak nih i duh chuan Lalpa lam thil ngaihsak la, Ani pawhin a ngaihsak ang che. Chibai buk nih i duh chuan Pathian chu chibai dik takin buk la, setana hnenah chibai buka kun tawh lovin, Lalpa hnenah zawk chibai buk tawh la Ani pawhin chibai a buk ang che. Pathian vohbik nih i duh chuan Pathian chu i vohbikah hmang la, chu chuan vohbik nihnaah a hruai lut ang che. Lalpa i hnenah a awm reng i duh ngai chuan Pathianah i awm ve fo a ngai ve bawk.

 
       Setana hnena chibai buk tih kan sawi hian setanic va nih lam kan sawi lova, Pathian chibai buk lo tawh phawt chu setana chibai buk tihna a ni. Kawng hnih chiah a awm a, kawng tha leh kawng chhia, van ram leh hremhmun, malsawmna leh anchhia, thim leh eng .. thil engkimah hian kawng hnih a lo awm zel mai. Tunah sum lam ngaina em em mi i nih chuan sum bawihah i tang thei a, chu chu Pathian huat zawng tak a ni mai bakah, Lalpa lama i kalna tur kawng daltu lian tak pawh a ni. Sum hi Pathianin a hmang lo tihna lam nilovin, Pathian aia sum emaw thil engpawh nise i dah len zawk chuan chu i thinlunga i dah len ber rawng chu i lo bawl mai thin zawk a ni. Eng hian nge salbet che a, in enfiah la, Lalpa chibai i lo buk tak tak em? Nge thil dang zawk?


      Lalpa chuan, "keimahah awm rawh u, kei pawh nangmahniah ka awm theih nan" a ti a. Lalpa chu kan hnenah a awm kan duh a nih si chuan Lalpaah chuan kan awm ve a ngai a ni. Lalpaah awm dan tur chu engtinge ni ang? Lalpa lam thilte ngaisak la, Lalpa a hmasa berah dah la, Lalpa i nunah Lal ber nihna pe la, A thute chhiar ngun la, tawngtai nasa tak nen bei la, Lalpa aw chu i hre ngei ngei ang. Lalpa kan hnena a awm tluka thlamuan awm hi a awm long e. Mari ngei pawh khan " I thu ang zelin" tiin a chhang a nih kha! "Lalpa i hnenah a awm tih thu a han hriat khan a thla a lo muang ta em em mai a lo ni. Lalpaah chuan awm reng fo la, "Chibai vohbik!Lalpa i hnenah a awm" tih hi tun tum Kristmas chibai bukna atan duksakna nen ka hlan a che. Lalpan malsawm che rawh se...

Zu chungchanga mi ropuite kam chhuak

1. "Pathianin Zu a lo siam hi a lawmawm e, mahse tuisik a siam hmasa zawk tih chiang takin ka hria." - Eliot

2. "Mifing chuan tuisik a in a, a duh tawk mai thin." - Socrates

3. "Zurui hi en la, Zu that lohzia sawi hnem a ngailo." - Saville

4. "Zu no tinah hian ramhuai a awm." - Koran

5. "India ram darkar 1 chhung chauh dictator ah dah ni ta ila, ka thiltih hmasak ber tur chu zangna dawmna pe nghal lovin Zu dawr ka khar vek ang" -Mahatma Gandhi

6. "Zu chuan a tawpah rul chuk na mi angin mi a chu thin." - Hosea

7. "Zu hian result 3 a nei, ruihna, nawmchenna, inchhirna." - Annacharis

8. "Zu thlarau tak hi chu aw, eng hming nge ka vuah tak ang? Heti taka mihring tichhetu hi 'Ramhuai' ka ti tawp mai."- Shakespeare

9. "Zurui chu sual ti turin a qualified a ni." - Quarles

10. "Zu ruih hmangten Pathian Ram an lut lovang."- Tirhkoh Paula

Ka aia thi ISUA

ISAIA 53:5 Nimahsela ani chu kan bawhchhiatnate avângin hliamin a awm a, kan khawlohnate avângin vuak thitlinin a awm a:kan thlamuanna tûr thununna chu a chungah a tla a; a vuakna vualtea tihdamin kan awm ta.

       Mihring hmasa Adama leh Evii-ten Pathian thu an awih loh vangin Eden huanah awm thei lovin, Pathian nen inthenin an lo awm. Chu sualna chuan mi zawng zawng min fan chhuak vek a ni. Thlahtu bulte an lo sualna chu kan sualna a ni a, an tlukna pawh kan tlukna a lo ni. Mahni inchhandam thei kan awm lo va, Eden huan ata hnawt chhuaktu ngei khan a ma fapa mal neih chhun, a hmangaih em em nen hringfate suala pil bo mai tur, hremhmun hmabak chu Kalvariah min rawn zawng chhuak ta  a ni. Chu thu chu thawnthu hlui tak a ni a, mahse kan nunah hian nitinin a lo thar zel thin. Thu ziak dang ang a ni lova, "Thawkkhuma" pek a nih vangin misualte fel tir a, boralna kawng zawhte chatuan nun kawng hawnsaktu a nih vangin, kan engkim a ni.

     Johana 3:16 Pathianin khawvel a hmangaih em em a, chutichuan a Fapa mal neih chhun a pe a, amah chu tupawh a ring apiang an boral loh va, chatuana nunna an neih zawk nan.
                3:17 Khawvel thiam loh chantir turin Pathianin a Fa khawvelah a tir lo, khawvel amah avanga an dam theihna turin a tir a ni zawk e.

       Israelten Mesia lei leh van Lal khawvel chhandamtu tur chu Lal a nih vangin Lal inah pian tir an tum a, mahse chu chu a lo kal chhan a ni si lo. Tun thleng hian mi tam tak chuan Mesia chu an lo la nghak reng a ni. Mahse Mesia chu hmanah khan a lo kal tawh si a. A pianna hmun tur an lo rilruk sak leh Isua pianna hmun hi a inpersan em em a, Israelte khan an lo beisei danah hian an demawm lohna tam tak a awm ve awm e. Mahse an tih sual lian ber ni ta chu, Pathian thuin a lo sawi lawk aiin an ngaihdan zawk kha an kal pui vang a ni. Zawl nei Isaia leh zawlnei dangten an lo sawi lawk dante hi chik lo si lovin, Isua pianna hmun tur kha an duhnain an lo thlan sak a, an thlan saknaah chuan a lo piang si lova, an hmuak sual ta a ni. Pathian chu lo sawi lawkte hi a danglam ve ngai lova, danglam thin zawk chu kan ngaihdan hi a ni.

       Lal Isua khawvel a len lai khan Puithiamte leh Pharisaite dem zawngin thu vawi tam a sawi tih chanchin tha palite kan chhiarin a fiah viau awm e. Engvanga dem thin nge a ni le? Fel tih zawng chuan keini nen khaikhin chi an ni lo. An fel zia chu fel tak an ni. Pathian dante an zawm em em a, serh leh sangte pawh an zawm thlap thlap. Mahse ISuan a fak miah lo kha pawi em em chu a ni. Isua khan an thinlung ngaihtuahnate kha a hria a, a thiltih, an awm dan leh an thinlung kha a inpersan thin em vang a ni. Tihdan phung pangngaia kal ngawr ngawrin, chu tih dan phung chu Pathian aimahin an ngai Pathian tawh zawk a, an tih dan phung chu an Pathian biak hial tawh zawk vangin Pathian aw tharhlam an hre thei tawh lova, Lalpa rawngbawl ve siin, Lalpa nen an in hlat hle thung a ni. Pharisaite khan an thinlung atanga chhuak hmangaihnate, dawhtheihnate an hmang lova, danin ti tura a lo tih ang khan an ti zel zawk a ni. Isua lo kal chhan chu dan tibang turin a ni lova, dan tinget turin a ni zawk. Engtinge a rawn tihnget tih chuan dan reng reng hi Pathianin min pek chhan chu kan zawm thei lo tih hre reng chungin, Ru suh a tih hian rukruk hi sual a ni tih kan lo hriat nan a ni zawk. Isuan a sawi , i thinlung zawng zawngin, i rilru zawng zawngin, i chakna zawng zawngin, i thlarau zawng zawngin tih leh nang mah i inhmangaih angin i vengte pawh i hmangaih tur a ni tih ah hian dan zawng zawng kha kim tawh a ni. Lal Isuana min zirtir a tum ber chu, tihdan phung pangngai ang nilova, Pathian atanga ti tur kan nih leh chhunril atanga chhuak hmangaihna zawk chu kan hmang thiam theih nan a ni zawk.

       Lal Isua lo kal chhan ber chu heti hian han sawifiah dawn ta ila, hringfate suala khat, hrem hmun kal ngei ngei tur chu chhanchhuah a, van ram thlen hi a ni. Thisen chhuak lovin, sual ngaihdamna a awm si lo. He Bible chang hi i lo chhiar ang u ..

     Marka 15:9 Tin, Pilatan a chhang a, an hnenah, "Judate lal hi chhuahsak che u ila in duh em?" a ti a.
               15:10 (Puithiam lalten itsikna avangin an rawn hruai tih a hre si a)
               15:11 Nimahsela puithiam lalte chuan mipuiho chu Barabba chhuahsak zawk dil turin an fuih pawrh a.
               15:12 Pilata chuan an hnenah, "Judate lal in tiha hi engtin nge ka tih tak ang le?" tiin a chhang leh a.
               15:13 Tin, anniho chu, "Krawsah khengbet rawh," tiin an au leh a.

        He lai Bible chang han chhiar hi chuan a lungchhiat thlak hle a, chutih rual chuan a lawmawm em em leh lawi bawk si. A lungchhiat thlakna tak chu, Israelten an lo nghah fak Mesia ngei chu a lo kal a, krossah khen bet turin an au dul dul mai hian lung a ti chhe hle a ni. Mahse, khenbet tura thu an tih tluk ni khan mi pakhat a hming Barabba, mi sual tak, tual thattu zawk chu chhauh zalen a lo ni ta hi a ni a ropui em em lehna chu! Chutiang bawk chuan nang leh kei tan krossah an khenbet a, kan sual zawng zawng phurin kalvariah a thihpui a, Ama nun thar duhawm tak chu keini misualte min lo hlan ta zawk a ni. A nun thar nei tur hian keini misual hian kan inhmeh lo em em a, kan phu lo em em bawk. Fapa tlanbo ang mai khan, vawkchaw pekna hmun atanga inchhir rawn haw ve mai khan puan tha tha te an sin tir a, ran thau tak takte an talh sak a nih kha. Kha fapa tlanbo pawh kha a balin a bawlhhlawh em em a, mahse puan mawi tak chuan a bal zawng zawng a hliahkhuh ta zawk ang khan, keini pawh bawlhhlawh em em mahila, Fapa Isua kristaah chuan hliahkhuhin kan lo awm ta a ni..Kan Pathian hming chu fakin awm rawh se.....

Khawiahnge i awm ?

Tin, LALPA Pathian chuan Adama chu a ko va, a hnênah, "Khawiah nge i awm?" a ti a. ( Genesis 3:9 )

         Bible-ah hian zawhna tam tak a awm a, chungte chu a mal mala sermon thupuia hman theih vek an ni a, sawi zau tur pawh tam tak a awm thei ang. Chung zinga zawhna pawimawh ber leh lar em em pakhat chu " khawiahnge i awm " tih  a ni. He zawhna hi kristian nun nen hian a inmil em em a, nitina kan nun theuhah kan inzawh fo tur a lo ni. Zawhna tam tak zingah he zawhna hi a pawimawh berte zinga mi a ni ti ila kan sawi sual tam awm lo ve.

        Adam, khawiahnge i awm tia Lalpa Pathianin Adama a zawhna hi an awmna hmun a hriat loh vanga zawt a ni lo va, a hriat vanga zawt zawk a ni tih kha a hmasain lo hre phawt ila a tha awm e. Evi leh Adama mihring hmasa berte chuan setana bumna avangin Pathian thu an awih loin, ei lo tura a hrilh huan laia theirah chu an lo ei tak avangin, a chhia leh tha hriain an mit a lo vara saruak an nih an lo inhre ta a. An zak ta em em a, huana Pathian leng thawm an hriatin an hlau va, an lo biru ta a ni. Chutah chuan Pathianin he zawhna "Adam,khawiahnge i awm"? tih a lo zawt ta a ni. A thawnthu zawng chuan kan hriat vek tawh anih vangin kha ti khan kan duh tawk mai ang.

       A nih chuan Pathian khan an awmna hmun hre reng siin engvanga khawiahnge i awm tia zawt nge a nih? Pathian chu khawikipah a awm engkim a hria a, engkim a ti thei bawk. Mihring hmasa Evii leh Adamate khan Pathian thu an lo bawhchhiat vangin, Pathian nen inthenin Pathian angchhung ata kha an lo bo ta a ni. An awmna tur dik taka Pathianin a lo duan chu Eden huan kha  ni mahse an tan Eden huan kha an zahna hmun mai a lo chang ta. Mosia hmanga dan min pekte hi kan zawm tura min pek ni mahse, chu dan chuan awh hi sual a nihzia min hriat tir a, dan chuan awt suh ti suh sela awh hi sual a nih kan hre lovang. Chutiang chiah chuan Pathian pawh Adama a kohna chhan chu an awmna hmun a hriat loh vang lam ni lovin, an awmna hmun kha a dik lo a nih tih leh an thiltih kha sual a ni tih an lo inhriat nan a ni zawk.

      Chutiang bawk chuan he thu atang hian ringtuten zir tur tam tak kan nei thei awm e. Kan awmna hmun hi a lo pawimawh em em a, kan awmna hmun a zirin kan ngiahtuahnate a lo danglama kan nunphungte pawh a lo dang lam thin. Thian sual kan kawm maha kan nun a lo chhiatphah si chuan kan awmna hmun a dik loh phei chuan nasa takin a tha lo a ni. Bible chuan, " Ka mit hmuh leh hriatte hian sualah min hruai leh thin" a lo ti a, a dik hle a ni. Kan awmna hmun a zir loh chuan kan hmuh loh chi niawmte kan lo hmuh a, kan hriat atana tha lo thilte kan lo hre bawk a. Chung thil tha lo chu kan hriat tama, kan hmuh tam na na na chuan kan nungah pawh bu an lo khur a, kan nundan hi a lo danglama, chhiat lam kan lo pan fo thin a lo ni.

       "Khawiahnge i awm"? tih hi Adam leh Evi te chauh a zawt lova, tunah nang leh kei ngei pawh min zawtin min zawng reng a ni. Min zawh chhan chu kan awmna hmun a hriat loh vang lam nilovin, kan awmna tur hmunah kan awm loh vang zawkin a ni. Pathian chuan i engkim a hria a , kan samzai chenin min chhiarin min hrechiang a ni. Mahse i awmna hmun kha hmun thianghlim a nih loh vangin "khawiahnge i awm" tiin a zawt che a ni. I awmna hmun ata a lam hawi tura a duh vang che a ni . Tunah hian khawiahnge i awm le? nangmah kha lo inzawt la, Kristaah nge i awm a, sual bawihah zawk. Sual bawihah tangin Lalpa lakah i biru a, i thiltih sualte thup bo tum tan nasa takin la mahla, awmzia reng a neih loh hun a lo la thleng thuai dawn. Chuvangin Lalpa lam hawi la, mi sual ber pawh a ngaidam thei si a. A ngaihdamna chang turin inbuatsaih la, inchhirin a hnena i kir hun a nghak reng thin che a ni. Biruk hi a hahthlak em em a, hlau leh khur chungin kan awm fo thin, mahse a tawpah chuan zawnchhuah kan ni leh tho ang a, rorelna chu kan la hmachhawn theuh ang.

   
        Exodus 3:5 ah chuan, "Tin, ani chuan, "Rawn hnaih suh khai: i kephah ata i pheikhawkte kha phelh rawh, i dinna hmun kha lei thianghlim a ni e," tih kan hmu thei ang. I dinna hmun kha hmun thianghlim a ni tih tak hi a pawimawh lai ber chu a ni. Kan dinna hmun hi hmun thianghlim a nih fo hi kan chakna ber leh kan mawina ber pawh a ni. Fapa Kristaah chuan chhandamin kan awm tawh a, chu Krista ngei chu kan mawina leh felna thiam kan channa pawh a nih vangin, a mahah kan din/awm na zel chu kan mawina, kan thianghlimnate a lo ni dawn a ni.

          Chanchin tha Johana 15:4 ah chuan, "Keimahah awm reng rawh u, kei pawh nangmahniah ka awm reng ang. Peng chu grep hruia a awm reng loh chuan amahin a rah thei lo ang bawkin, nangni pawh keimahah in awm reng loh chuan in rah thei lo vang." tiin min lo hrih a, a chiang thawkhat hle awm e. Lalpa tel lo chuan kan nun hi a ngaihtuahawm em em a, Lalpa tello hausakna hi hausakna dik leh tluantling a ni ngai lo. Lalpa tello nun nawmna ringawt hi hlimna a ni ber lo. Lalpaah zel chuan tluk luh ngam a pawimawh ber. Lalpa nen chuan hrehawmnaah lawmin kan lo khat zawk thin a lo ni. Chuvangin Lalpa chu i lawmna leh hlimna, belhchhan tlak ber chu a nih vangin leh amah chuan engmah kan tih theih loh vangin engkimtithei-a ah chuan kan awm fo hi a lo pawimawh dawn hle a ni.

        Unaute u, kan awmna hmun tur kan thlang thiamte pawh a pawimawh a sin. Entirna han sawi ila, tunah hna thawh tur i lo zawng mek ta a, BAR ah hna a lo awm a, zu hmunah emaw, inzawrhna hmunah emaw hna hlawh tam tak i lo hmu fuh hleuh ta a, hlawh a tam vang ringawtin chu hna chu hna tha tak a ni, " zu te chu zuar mahse, kan va in kher lo va, nula inzuar chu tam hle mahse, keinin kan va lei ve chuang lo va," tiin palzut mai suh ang che. Chutiang hna chu ka duh sak lo che a, chutiang hna chu i pawisa lo a nih chuan i hna thawhna hmuna i hmuh thin leh i hriat thinte khan reiah lo sualah an hruai lut thuai dawn che a, khua reiah a bawihah i lo tang mai dawn a ni. Chu chu a pawi em em a, kan hna thawhna hmun turte kan awmna hmun ngei hi kan thlang thiam chu a lo ngai khawp mai.

        Hei hi hre reng la, hremhmun kalturte thenkhat hi chu Pathian thu sawi chung zelin hremhmunah an liam dawn a, zawlnei ni chung rengin hremhmun an liam dawn bawk a, pastor ni chung rengin hremhmun an kal mek bawk. Ka sawi tum chu khawvel hi a daza tawh em em a, pawisakloh lah kan ngah tial tial bawk a. Kan thiang zauin a chhe lamah hian zau takin kan pawm a, kan chhiatpui leh tur mai mai kan khawlkhawm teuh thin. Thil tha lem khawlkhawm kan tum leh si lo, khawvel hi a buai zo tawh a, a kalphung pangngai tak ngialpawh a theih nghilh zo ta a ni ber e. Chuvang chuan thil pawmzam mai lo la, ngun takin eng i tih dawn pawhin i tih tur chu ngun takin chik hmasa la, lalpa lungawi zawng a ni em tih Bible chhiar chung zelin thil engkim ti thin ang che. Pathian ni ang taka lang ni si lo hian khawvel hi min awp mek tawh a, dublicate hi a tam tawh em em, a lem leh a tak chu to za turin Biblein min hrilh a, tunah khawi hi nge a lem emaw khawi hi nge a tak iin kan hriat theih rih loh vangin, to za mai sela, Bible nen engkim teh thlap thlap ang che.
     
        Pathian chuan tunah ngei pawh hian "khawiahnge i awm " tiin min zawng reng a, a hnen kan bosan thinna ata kira, hmangaih taka min enkawltu kan Pathian ama hnena kan kir hun tur min thlir reng thin. Hmun thianghlimah nge i awm hmun bawlhhlawhah zawk? I nunah Krista nge Lalna changa setanan? nangmah ngei kha lo inchik thin ang che. Lalpan malsawm che rawh se.......